Безусловно, эпидемия имела мобилизирующий эффект. Мы разговаривали с представителями политических сил до сбора подписей, для них это казалось сложной задачей, но, как оказалось, недовольные и разъяренные люди с удовольствием и активно оставляли подписи и даже вступали в ряды сборщиков.Юры Чавусаў: Такога этапу, як збор подпісаў, пад час выбараў няма; па закону, ёсць вылучэнне кандыдатаў. Пасля адмовы ў рэгістрацыі Цапкалы і Бабарыкі, рэгістрацыі Ціханоўскай, да якой былі прэтэнзіі па дэкларацыі, казаць, што этап вылучэння і рэгістрацыі кандыдатаў не залежаў ад дзяржаўнага кантролю, не варта.Нядаўнія пастановы наконт парадку ажыццяўлення назірання на выбарчых участках, якія фактычна звялі назіранне да поўнага кантролю з боку праўладных арганізацый, чые прадстаўнікі былі зарэгістраваныя назіральнікі ў першыя секунды пасля фармавання камісій. Я глядзеў на некаторых участках журналы рэгістрацыі – рэгістрацыя назіральнікаў ад БРСМ, “Белай Русі”, афіцыйных прафсаюзаў, працоўных калектываў (тых жа самых школ) адбывалася ў той жа дзень, калі былі сфармаваныя ўчастковыя камісіі ці на наступныя дні.Безумоўна, каранавірус паўплываў на выбарчы працэс у Беларусі: паменшыў прастору свабоды, быў скарыстаны дзяржавай для абмежавання магчымасцяў альтэрнатыўных кандыдатаў і апазіцыі; з іншага боку, ён не стаў тэмай №1 падчас агітацыі, ён, можа, падрыхтаваў глебу грамадскага абурэння, якой зараз карыстаюцца кандыдаты, але не стаў асноўнай прэтэнзіяй грамадства да дзеючага рэжыму.П.Б.: Але каранавірус не стала тэмай №1.Мы назіралі супярэчанні паміж словамі адміністрацыі прэзідэнта і выказваннямі Лукашэнкі: “Ты бачыш вірус? Няма”. Можна сказаць, што каранавірус стаў адной з праяваў валюнтарызму, які адбываецца ў Беларусі і абурае людзей. Каранавірус падрыхтаваў глебу, але не стаў асноўнай прад’явай да гэтага рэжыму. У Беларусі не адбылося процістаяння кавід-дысідэнтаў з прыхільнікамі каранціну.П.Б.: А чым адрозніваюцца падыходы пры правядзенні мітынгу і параду – і там і там многа людзей?П.Б.: Валерыя, як вы адкажаце на пытанне: чым адрозніваюцца апазіцыйныя мітынгі і парад, які ладзіў Аляксандр Лукашэнка з пункту гледжання пагрозы інфекцыі?Хотя не исключено, что уменьшение загруженности больниц связано с ужесточением нормативов госпитализации: может быть, количество больных не уменьшилось, просто больше болеет по домам. Но официальная картина заболеваемости свидетельствует о спаде эпидемии.Или когда власти полностью запретили соцопросы, еще в 2016 году. Мы не раз убеждались, насколько самоубийственным решением это было, употреблю менее сильное слово – неразумным решением. И во время конфликтов с Россией власть не могла продемонстрировать противнику готовность белорусов отстаивать свою независимость. Точно так и сейчас, во время выборов, власти нечего противопоставить альтернативным подсчетам.Аднак я бачу памылку, якую традыцыйна робяць у аўтарытарных сістэмах: выканаўцы, змагаючыся з пастаўленай задачай, пагаршаюць прычыны, з-за якіх задача і была пастаўлена. Напэўна, ідэолагі рэжыму падзабылі досвед сербскай каляровай рэвалюцыі, калі была разгаліваная сістэма назірання, але ў выніку праз грамадскае абурэнне ў час выбараў вынікі назірання былі прадэманстраваныя ў выглядзе дыскеты, паказанай на мітынгу: вось тут праўда – і ўсе паверылі.Назіральнікі пацвердзяць парушэнні, сістэма “Голас” выдасць альтэрнатыўныя вынікі. Я вельмі сумняюся, што гэта ў інтарэсах рэжыму. Каб забяспечыць легітымнасць працэсу, было б лагічна запусціць на ўчасткі максімальна вялікую колькасць назіральнікаў.
Обсудить новость на Форуме